Ailesinde göz tansiyonu olanlarda hastalığın gelişme riski altı , şeker ve miyop hastalarında ise iki kat artıyor . Kortizon kullananlarda da risk yüksek . Dünya Göz Hastanesi Glokom Bölüm Başkanı Prof . Dr . Can Üstündağ anlattı . Göz tansiyonunun çeşitleri var mı ? Üç çeşit göz tansiyonu var . İlki açık açılı ( kronik ) glokomdur . Sık rastlanan , halk arasında göz tansiyonu diye bilinen asıl hastalık budur . Kronik glokomda gözün içinde üretilen sıvı gözü terk etmekte güçlük çeker ve göz tansiyonu yükselir . Göz tansiyonu yükselince , görme sinirleri tahrip olur . Önce ince lifler kaybedilir , tahrip olan sinirler gözün görme alanını daraltır . Görme alanı öylesine daralır ki hasta bir anahtar deliğinden bakar gibi küçücük bir alandan görür . Hastalık müdahale edilmediği zaman körlüğe kadar ilerler . Çok sinsi ilerler , kişi görmede sorun olduğunu ileri safhalarda fark eder . Göz tansiyonu çift taraflıdır , bir göz diğer gözden her zaman daha ileri hasarlıdır . Göz tansiyon krizi nedir ? Glokomun bir diğer çeşididir . Kriz tipi hastalıktır . Bu glokom çeşidinde , hastaların normal hayatlarında hiçbir şikayetleri yoktur . Hastanın gözünde bulunan ve ön odacık denilen yerleri dardır . Günün birinde o dar olan yer , aniden kapanır , göz tansiyonu birden yükselir ve hasta göz tansiyonu krizine girer . Krizin ardından ağır görme kaybı ve şiddetli ağrıyla hekime başvurur . Tedavisi öncelikle lazerle yapılır . Uzun zaman krizde kalanlarda ya da kronik kriz geçirenlerde ameliyata gereksinim duyulur . Yaş ne kadar ilerlemiş , katarakt gelişmişse ve mercek kalınlaşmışsa göz tansiyon krizine girme riski o kadar artar . Göz tansiyon krizi genellikle 40 ve üstü yaşlarda görülür . Peki göz tansiyonu ne kadar sıklıkta ölçülmeli ? Birinci derece akrabalarında göz tansiyonu olanlar 39 yaşından sonra her yıl muayene olmalı . Kortizon kullananlarda ilacı alma süresine göre değişiyor . Örneğin bir ay kortizon kullananlarda muayene gerekmiyor . Ama bir yıl boyunca kortizon tedavisi görenlerde üç ayda bir göz muayenesi lazım . Her göz tansiyonu yüksek olanda glokom ortaya çıkar mı ? Türkiye ’ de yaklaşık 450 bin glokom hastası olduğu sanılıyor . Yüksek tansiyon , göz tansiyonunu çok fazla etkilemiyor . Ancak ailede glokom varlığı riski altı kat , şeker hastalığı iki kat artırıyor Glokom göz tansiyonun yükseldiğine bağlı göz sinirlerinde ortaya çıkan hasar anlamına geliyor . Ama göz tansiyonu hemen hasar oluşturmuyor . Örneğin 15 ’ ten 25 ’ e çıkan göz tansiyonu bir süre göze bir şey yapmıyor ama üç ay sonra bu yükseklik görme sinirinde hasar oluşturabiliyor . Hipertansiyonu olan birinde mutlaka göz tansiyonu olur mu ? Yüksek tansiyonu olan kişilerde göz tansiyonu olur şeklinde bir kural yok Ancak , bazı vakalarda normal kan basıncı yüksekliğiyle birlikte göz içi basıncında da hafif yükselme lemlenebilir . Bilgisayar göz tansiyonu riskini tınyor mu ? Hayır . Sadece bilgisayara yakın çalışmak gizli 1 kusurlarını orta ya çıkarabilir . Örneğin astigmatınız var , nor malde gözlük kullanmıyorsunuz ama 6 saat bilgisayar karşısında çakştığmızda başınız ağrımaya başlıyor . Bilgisayar gizli kalmış astigmatınızı bu şekilde size gösterebilir . Glokomun tedavisi nasıl yapılır ? Öncelikle hastanın göz tansiyonunu ya gözdeki sıvının üretimini kısarak ya da çıkışını artırarak düşürürüz . İkisi için de ilaçlar var . Bu ilaçlar , her gün belirli aralıklarla alınır ve hayat boyu kullanılır . İlaç tedavisine rağmen hastanın , göz tansiyonu düşmüyor ve görme alanı daralıyorsa , uygulanacak tedavi yöntemi ameliyattır . Ameliyatla , gözün beyaz kısmında bir tane delik açıyoruz . Dışarıdan görünmeyecek kadar küçük olan bu delikle , gözün içerisindeki fazla sıvıyı , oradan tahliye ediyoruz . Glokom mız üçüncü yol lazer yöntemidir . Lazer yöntemi birkaç şekilde uygulanır . Tüm bu tedavi yöntemlerinde amaç , görme alanını muhafaza etmektir . Çünkü kaybedilen sinir hücresini tekrar yenilememiz mümkün değil . Peki lazer kimlere yapılıyor ? Lazerin üç kullanım alam var . Birincisi , ani göz tansiyonu krizi . Genellikle kriz iki gözde aynı anda çıkmaz . Önce bir gözde olur , sonra diğerine geçer . işte lazerle gözün krizden çıkmasını , diğer gözün de krize girmemesini sağlarız . İkincisi , bazı seçilmiş vakalarda gözün içinden sıvı çıkışım artırmak için kullanılır . Ama bu , ameliyat kadar etkili bir yöntem değil . Diğer kullan im alam da birkaç kez ameliyat geçirmiş buna rağmen tedavisi başarılı olmamış hastalar . Bu hastalarda gözün içindeki sıvı yapımı lazerle azaltılır . Göz tansiyonu tamamen tedavi edilebilir mi ? Prof . Dr . Can üstündağ ailesinde glokom olanlara ve kortizon kullananlara sık sık muayeneden geçmelerini önerdi . Evet Ama bu süreci geri çevirmek anlamına gelmiyor . Diyelim ki görme sinirinin yüzde 10 ’ u gitmiş , burada bizim yapabileceğimiz şey , kalan yüzde 90 ’ ı korumak . Yoksa kaybedilen yüzde 10 ’ u yeniden kazanmamız mümkün değil . Tedavinin taşıdığı riskler var mı ? Evet . Örneğin , ilaç tedavisinde , nabız sayısı düşebilir , kalp yetmezliği varsa ağrrlaşabilir , astım hastalan asrim krizine girebilir . Çünkü verdiğimiz damla gözyaşı pınarından burnun içine akar . Burnun içi , damardan zengin olduğu için , oradan dolaşıma katılır ve tüm vücudu dolaşır . Yani bir göz damlası , yan etkilerini tüm vücutta gösterebilir . Cerrahinin en önemli riski ise ameliyat sırasında içerideki fazla sıvıyı tahliye etmek için açılan deliğin ameliyat sonrası kısmen veya tamamen kapanma riskidir . Bu risk , en çok genç yaştaki hastalarda görülür . Deliğin kapanmasını engellemek için son yıllarda bazı özel ilaçlar kullanıyoruz . Glokom yaşam boyu sürer mi ? Geçici olan özel tipler hariç yaşam boyu sürer . Örneğin kortizon kullanımına bağlı geliştiyse , kortizonu kestiğinizde göz tansiyonu normale dönebilir . Ama diğerleri , hayat boyu tedavi edilmeli . Glokom hastalığı Türkiye ’ de ne kadar yaygın ? Türkiye ’ de bu anlamda sağlıklı istatistiki bir bilgi yok . Hastane kayıtlarına bakarsanız Türkiye ’ de teşhis edilmiş 80 - 90 bin glokom hastası var . Ama ülkemizde yaklaşık 450 bin civarında glokom hastası olduğunu tahmin ediyoruz . Yani glokom teşhis edilmiş olanlar tüm vakaların yaklaşık yüzde 20 ’ si . Bu , Batı Avrupa ’ da ve Amerika Birleşik Devletlerinde yüzde 55 ’ ler civarında . Gerek Amerika ’ da , gerekse Avrupa ’ da sağlık bakanlıkları bu hastalık için özel tarama programları yapıyor ve insanları bilinçlendirmeye çalışıyor . Çünkü göz tansiyonu sinsi bir hastalık ve geç teşhis edilirse görme kaybına yol açabiliyor . Yurt dışında , iş gücü kaybı ve yüksek maliyet gibi sebeplerden dolayı mümkün olduğunca erken teşhis edilmesi için önlemler alıyorlar . Maalesef bizim ülkemizde bu konuda uygulanan bir program yok . Glokom hastaları nasıl beslenmeli , bir diyet uygulamaları gerekir mi ? Bu hastalığın bir diyeti yok . Geçmişte göz tansiyonunu yükselttiği söylenen üç şey oldu . Bunlar , çok su içmek , çay , kahve . Ama yapılan araştırmalar gösterdi ki , bu içecekler en fazla 1 mm / ava civarında artırıyor . Bu da çok küçük bir artış olduğu için hiçbir hastaya bu tarz diyet uygulanmıyor.
