Gizli Şaşılık

Şaşılık Tipleri Nelerdir?

Şaşılıklar paralitik olan (kayma açısı her yönde farklı) ve olmayan (kayma açısı her yönde aynı); gözlerin fiksasyon durumuna göre tek gözde (sadece bir gözü kullanılır) veya alternan (her iki gözü değişimli olarak kullanabilir); gözlükle veya ameliyat ile düzelenler. Kayma yönüne göre sınıflandırılabilir.

Doğumsal Göz Kaymaları Olabilir Mi?

Doğumsal kaymalar genellikle 3-6 aylıktan 1 yaşa kadar değişen dönemde ortaya çıkabilir. Kayma açısı çok yüksektir, hemen herkes tarafından bakıldığında fark edilir. Bu tip kaymalar genel olarak bir kırma kusuruna (hipermetropi vb.) bağlı olarak gelişmez. Bebeklerde düşük veya orta düzeyde bir hipermetropi bulunabilir ancak gözlük kullansa bile kaymayı düzeltmez. Bu tip kaymalar yukarı doğru kaymalarla birlikte olabilir. Tedavilerinde beklememek ve erken davranmak önemlidir. İdeali ilk 1,5 yaşında kaymanın cerrahi olarak düzeltilmesidir. Böylece bebek tek gözü ile değil her iki gözünü kullanabileceği bir bakış açısı yakalayarak hayatına devam edebilir.

Yalancı Şaşılık Nedir?

Bebeklerin gözleri içe dönük gibi durur. Bunun sebebi, burun kökünün daha geniş olması ya da göz kapağının iç tarafında deri kıvrımının (epikantüs) bulunması olabilir. Özellikle yana bakışlarda çocuğun gözü içe kayıyormuş izlenimi verir. Yaş ilerledikçe kaybolan bu duruma yalancı şaşılık denir. Yalancı ve gerçek şaşılığın arasındaki fark ancak doktoru tarafından teşhis edilebilir. Ancak ışık testi ile yapılacak muayene kornea ışık yansımalarının simetrik olduğu görülür. Kapama testleri ile de gözlerde herhangi bir hareket oluşmaz. Ayrıca tek taraflı ekzoltalmus yüksek miyopi, yüzdeki asimetri diğer yalancı şaşılık nedenleridir.

Neden Çift Görme Olur?

Kayması olan bir erişkinde bir gözdeki görüntü foveaya düşerken diğerinde fovea dışında bir noktaya düşer. Çocukların aksine erişkinler farklı yöne bakan gözden gelen görüntüyü yok saymaz veya baskılayamazlar. Bu durum çift görmeye neden olur. Bunun tedavisi tek gözün kapatılması, özel prizmatik gözlüklerin verilmesi ya da gözlerin ameliyatla tekrar doğru pozisyona getirilmesiyle sağlanır.

Göz Tembelliği (ambliyopi) Nedir?

Görmenin gelişmesi, çocuk doğduktan sonra artarak devam eden bir süreçtir ve bu süreç ilk 2 yaş içinde hızla gelişir. Bu gelişme 7 yaşına kadar azalarak devam eder. Eğer çocuk gözlerinden birini yeterince kullanamazsa o gözün görmesi gelişmez. Görme sistemi gelişimini en geç 9 yaşında tamamladığı için görme bu zamandan sonra artık gelişmez. Görme sistemi gelişimini en geç 9 yaşında tamamladığı için görme bu zamandan sonra artık değiştirilemez. Çocuklarda sağlıklı görme seviyesi her iki gözün normal pozisyonda durduğu ve her iki göze eşit uyaran geldiği zaman ortaya çıkar. Görme tembelliği, erken çocukluk döneminde bir gözde normal görmenin gelişmemesine bağlı görme kaybıdır. Toplumda %2-3 sıklıkta görülür. En sık nedenleri; şaşılık, göz bozuklukları (miyopi, hipermetropi, astigmatizma), nadiren de çocuklarda gözüken katarakttır.

Göz tembelliği, iyi gören gözün belirli sürelerle kapatılmasıyla tedavi edilir. Erken tanı konuşmuş hastalarda amblyopi başarıyla tedavi edilebilir. Tedavi ne kadar geç başlarsa başarı şansı da o kadar azdır.

Unutmayın ki, ambliyopi tedavisinin başarısı ambliyopinin ciddiyetine ve tedavinin başlama yaşına bağlıdır. Tedavi 9 yaşına kadar devam eder. Bu yaştan sonra artık tedavi başarılı olmaz. Bu nedenle çocuklarda 3 yaş ve ilkokula başlamadan bir göz muayenesi yapılması önemlidir.

Kırma Kusuruna Bağlı Göz Kaymaları

Kırma kusuruna bağlı oluşan göz kaymaları daha çok 1-1,5 yaşından 3 yaşına kadar olan dönemde karşımıza çıkar. Orta ve yüksek hipermetrop olan bu çocuklarda kayma ya tamamen ya da kısmen gözlükle düzeltilebilir. Hikayeleri tipiktir. Kayma aniden başlayabilir, ateşlenme veya düşme sonrası da oluşabilir. Sıklıkla tek gözde daha yüksek numara olup göz tembelliği tehlikesi de taşırlar. Bu tip kaymaların çoğu, gözlükle ve kapama tedavisi ile tedavi edilebilir. Eğer kayma tam düzelmiyor ve her iki gözle aynı anda bakıldığında görüş bozuluyor ise bu durumda kayma için şaşılık ameliyatı gerekebilir.

Kas Felçlerine Bağlı Gelişen Göz Kaymaları

Kas felçleri küçük yaş ve bebeklikte travmalar özellikle kafa travması, zor doğumlar ve yüksek ateş sonrası görülebilir. Nadiren kafa içindeki tümör, kist veya yapısal bozukluklara bağlı oluşabilir. Yetişkinlerde yine travma sonrası olabileceği gibi sıklıkla şeker hastalığı, tiroid hastalıkları, MS gibi merkezi sinir sistemini ilgilendiren hastalıklarda ortaya çıkabilir.

Bu tip kaymalarda tipik olarak çift görme vardır ve küçük yaşlarda çabuk ortadan kalkarken büyük yaş grubunda kalıcıdır. Tipik olarak baş yana eğiktir ve tek göz kısıktır. Çocuklarda göz kayma açısı fazla ise beyin hemen kısa bir dönemde çift görmeyi ortadan kaldırmak için kayan gözü devre dışı bırakır ve o gözde tembellik başlar. Erişkinlerde ise çift görme kayma olduğu sürece vardır ve baş pozisyonuna neden olur. Çift görme hayatı oldukça zorlaştıran bir durumdur. Felçlere bağlı olan kaymaların çoğu bir sene içinde azalarak kaybolabilir. Bu nedenle beklemek gereklidir. Bu dönemde genellikle cerrahi bir müdahale uygulanmaz ancak kaymanın daha erken dönemde toparlaması ve çift görmenin düzelmesi için botoks uygulaması sık yapılır. Eğer göz kayma açısı düşük ise prizmatik özel gözlüklerle çift görme engellenebilir.

Büyük Yaş Grubunda Görülen Göz Kaymaları

Nadiren bebeklik döneminde de karşımıza çıksa da genellikle çocukluk ve ergenlik döneminden itibaren başlayan göz kaymalardır. Genellikle dışa kayma şeklinde görülürler. Aralıklı olarak başlarlar her zaman kayma yoktur gözü daldığında veya uzağa baktığında oluşur. Dış kasların fazla çalışması veya iç kasların zayıflığından oluşabilir. Her iki gözle görmeyi etkileyen sabit kaymalarda cerrahi müdahale gerekir. Aralıklı kaymalarda bazı durumlarda ortoptik tedaviler yarar sağlayabilir.

 Özel Şaşılıklar

Bazen doğumsal olarak göz kaslarında veya bu kasları hareket ettiren sinirlerde yapısal ve işlevsel bozukluklar olabilir ve bu durum da kaymalara yol açabilir. Göz tembelliğine yol açıyor ve belirgin baş pozisyonuna neden oluyor ise yine çocukta her iki gözüyle görmeyi kazanmak için tedavi edilmeleri gereklidir. Gözlükler, kapama ve ortoptik tedavileri, gerekli durumlarda cerrahi tedavi bu kaymalarda uygulanır.

Son Güncellenme Tarihi: 31.12.2021