---

HER YANIYLA KATARAKT! (GAZETE 34)

Katarakt nedir, belirtileri nelerdir, nasıl teşhis edilir, tedavi yolları,ameliyat ve bilmediğiniz her şey! Katarakt nedir?

Katarakt yaşlılık belirtisi olup, sıklıkla 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülür ve nadiren doğuştan da olabilir. Bunların dışında göze gelen darbeler, kişinin diyabet hastası olması, geçirilmiş göz içi iltihapları, bazı ilaçların (kortizon gibi) uzun süreli kullanımı da katarakta sebep olabilir. 

Kataraktın sebepleri… 

• Konjenital (Doğumsal) katarakt 
• Yaşa bağlı katarakt 
• Travmaya bağlı katarakt 
• Uv ışınlarına bağlı katarakt 
• Sistemik hastalıklara bağlı katarakt 
Yaşlanan insanlarda kırışıklıklar ve saçtaki beyazlamalar gibi kataraktla da karşılaşılır. En çok yaşlanmanın etkisiyle katarakt oluşumuna rastlanır. Bunun dışındaki nedenleri ise travmalardan sonra, aşırı X ışını ya da güneş ışığına maruz kalan gözlerde, sigara içenlerde, genetik faktörler, göz ameliyatı, gözdeki yara, şeker hastalığı, bazen de doğuştan katarakt olabilir. 

Kataraktın belirtileri… 

• Çift görme 
• Şekilsiz veya bulanık görme 
• Renklerin zor veya soluk algılanması (özellikle mavi) 
• Akşamları görmede zorluk yaşanması veya Gece körlüğü 
• Parlak ışıkların etrafında halo ya da kamaşma 
• Kontakt lens veya gözlük numaralarının sık sık değişmesi 
• Derinlik hissinin kaybı 
• Göz yorgunluğu ve baş ağrısı 

Bu belirtiler başka bir hastalığın semptomları olabilir. Katarakt az olduğu zaman görmede herhangi bir farklılık hissedilmeyebilir. Katarakt genelde yavaş ilerler. İlerledikçe net görmeniz kaybolmaya başlar.Bazı hastalarda katarakt zamanla ilerlediğinde yakını daha iyi görmeye başlarlar.Bu durum geçicidir. Herhangi biri varsa göz doktorunuza muayene olun. 
Gözün içerisinde doğuştan var olan Lensin yapısı protein ve sudan oluşur. Proteinin özel dizimi, lensin saydam ve ışığı geçirebilir özellikte olmasını sağlar. Yıllar geçtikçe küçük protein molekülleri yığılmaya başlar ve sonunda lens saydamlığını kaybeder. Bu bulanıklık ışığı geçiremeyecek kadar bütün lensi kapladığında olgunlaşmış katarakt oluyor. Hastanın görüşü ve iş yapabilme yeteneği zayıflamadan katarakt ameliyatı yapılmalıdır. 

Bütün kataraktlar aynı şekilde olmaz. Genelde bütün lensin bulanıklaşması şeklinde olur. Diğerlerinde ise sadece bir bölümde oluşup sonra lensin diğer bölümlerine yayılmaya başlar. Kataraktın gelişmesi yıllar alırken, bazı durumlarda ise bir kaç ay sürebilir. Katarakt iki gözde de aynı anda ama farklı oranda gelişebilir. 

Katarakt çeşitleri… 

• Nüklear katarakt : En içteki nükleusun (çekirdeğin) nokta şeklinde kesifleşmesi. 
• Kortikal katarakt : Lensin dış yüzeyinin kesifleşmesi. 
• Kortikonüklear katarakt :Lensin dış yüzeyi ve içteki nükleusun kesifleşmesi. 
• Arka kapsül katarakt : Lensin arka kapsülüne yakın kısmının kesifleşmesi. 
• Matür katarakt : Lensin tamamının kesifleşmiş hali. 
• Nigra katarakt : Kataraktın olğunlaşmış en sert hali.

Katarakt hastalığı nasıl teşhis edilir?

• Görme keskinliği testi 
• Gözbebeği büyütülmesi 
• Biyomikroskopik muayene 

Katarakt ameliyatı öncesi yapılan ölçümler (IOL Master) 

Göz içine yerleştirilecek olan lensin gücü (dioptirisi) hesaplanır. Ameliyat sonrası sağlıklı görmenin sağlanması açısından çok önemlidir. Optik biometry göze dokunmadan yapılan bir ölçümdür ve uygulanımı hasta açısından çok kolaydır. Lokal anestezi yapılmaz ve bir hastadan diğerine enfeksiyon geçme riski yoktur. 
Dünyada her yıl milyonlarca insan katarakt ameliyatı olmaktadır. Gözde operasyon öncesi intraocular lensin(IOL) hesaplanması IOL Mater(Optik Biometry) ya da A-Scan(Ultrasonic Biometry) cihazlarıyla yapılır. 

Optik biometry, visual ekseni doğru ölçer. Yanlış ölçümler elenir. Yüksek ametrop ya da uyum yapan bir göz ölçümü çok etkilemez. Sağ göz ölçümüyle, sol gözün ölçümünün karışması gibi bir durum olamaz çünkü optik biometry hangi gözün ölçümünün yapıldığını kendisi algılar. 

Aksiyel uzunluk, korneal radii ve anterior chamber derinliğinin tek cihazda ölçülmesi, zaman kazanma ve hasta rahatlığı açısından önemlidir. 

Kataraktın tedavisi nasıl yapılır? 

KATARAKTIN İLAÇ İLE TEDAVİSİ YOKTUR, TEK TEDAVİ YÖNTEMİ CERRAHİDİR..! 

Kataraktın ilaçla tedavisi olmadığı için çözüm yöntemi cerrahidir. Ameliyatta saydamlığını kaybeden opaklaşmış lens alınarak hastanın tekrar iyi görmesi sağlanır. 
Görme bulanıklığı hastanın günlük işlerini aksatacak seviyede (okuma güçlüğü, televizyon izleme güçlüğü, araba kullanmada zorluk) ise ameliyat kararı hastanın ihtiyaçlarına göre uzman hekimler tarafından belirlenir. Dünya Göz Hastanesi’nde katarakt ameliyatları, bu konuda deneyimli öğretim üyesi ve uzman doktorlardan oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirilmektedir. 

Ameliyat teknikleri 

• 1. Fakoemülsifikasyon ( FAKO ) 
• 2. Planlanmış ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonu ( PEKKE ) 

Tıbbi tedavi İlaç, göz damlası, egzersiz ya da gözlükle katarakt yok edilemez. Tedavinin tek yolu gözdeki kataraktlı lensin saydam göz içi lensi ile değiştirilmesidir. Katarakt operasyonu başarı oranı çok yüksek bir ameliyattır. 

Cerrahi tedavi: Doktorunuz gözünüzde katarakt başladığını belirtiyor ise ameliyatınız için uygun zaman seneler sonrası olabilir. Yeni gözlük reçetesi ile görüşünüz iyileşebilir. Büyüten lensler ya da kuvvetli ışık günlük hayatı kolaylaştırabilir. Kataraktınız günlük hayatınızı etkiliyor ve okumak, araba kullanmak gibi aktivitelerinizi zorlaştırıyor ise ONUNLA YAŞAMAK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ. 

Kataraktın tek tedavi yöntemi ameliyattır. Ancak ne zaman ameliyat gereklidir sorusunun cevabı ameliyatta kullanılan tekniğe bağlıdır. Hastanemizde dünyada geliştirilen son yöntem olan FAKO (Fakoemülsifikasyon) tekniği ile katarakt ameliyatları yapılmaktadır. Bu yöntemde ameliyat için kataraktın olgunlaşmasını beklemeye gerek olmadığından hasta uzun bir müddet az görerek yasamak zorunda değildir. 

Kural olarak görmeniz 20/40 ise bunun günlük yaşamınıza önemli etkisi vardır. Bu etki her kişide farklı olabilir. Pilot olan birisinde operasyon daha erken dönemlerde ihtiyaç olabilirken diğer meslek gruplarında ise daha geç dönemde ameliyat gereksinim haline gelebilir. 

Güvenlik göz önüne alındığında katarakt insanı sınırlayan bir faktör olabilir. Yol işaretlerinde, trafik işaretlerinde, gece yolculuğunda, merdivenlerde, kişileri tanımada, ilaç etiketini okumada, çek yazmada, belge imzalamada sorunlar yaşayabilirsiniz. 

Cerrahi Tedavi Çeşitleri… 

Dikişli Katarakt Ameliyatı: Bu teknik kullanıldığında kataraktın olgunlaşması beklenir. Göz üstten 12–13 mm. kesilerek göz merceğine ulaşılır, merceğin tümü dışarı alınır ve yerine yapay mercek yerleştirilir. Göze yapılan kesi dikiş koyularak kapatılır. Dikişler bir süre sonra alınır. Bu teknikte kesilme nedeniyle gözün anatomik yapısında zayıflamalar olur, dikiş nedeniyle de gözde astigmat oluşabilir ve görmenin düzelmesi için bir süre geçmesi gerekir. 

Fako Yöntemi (Fakoemülsifikasyon Tekniği): Bu teknikte göze 3 mm. den küçük bir kesiden girilir, lensin zari yuvarlak olarak çıkarılır, katarakt yani keşifleşmiş göz merceği ultrason dalgaları veren bir cihaz ile sıvılaştırılarak emilir, yerine katlanabilir yeni göz merceği yerleştirilir. Bu ameliyatta kullanılan mercekler dikişli katarakt ameliyatında kullanılan merceklerden farklıdır. 3mm'lik kesiden gözün içine sokularak yerleştirildikten sonra vücut ısısıyla normal şeklini almaktadır. Ameliyatın başarısında bu katlanabilir merceğin kalitesi önemli bir rol oynar. Dünyada çok çeşitli lens üreticileri bulunmaktadır. Dünya Göz Hastanesi'nde tüm katarakt ameliyatlarında dünyanın en kaliteli göz içi mercekleri kullanılmaktadır. Ve kullanılan bu lensler gözde ömür boyu kalır. Göz içi lenslerinin yıpranmasıyla karşılaşılmamıştır. 

Fako yönteminin en büyük avantajı erken dönemde görme netliğinin sağlanmasıdır. Enfeksiyon ihtimali sebebiyle iki gözün ameliyatı aynı gün yapılmaz. İki gözün amelyatı arasındaki sürenin en erken 1 hafta olması önerilir. 

Katarakt ameliyatında kullanılan mercekler… 

Hastanemizde FDA onaylı mercekler kullanılmaktadır. Katarakt ameliyatında kullanılan merceklerle ameliyatta sonra hastanın gözlüksüz uzağı görmesini ve yakın için gözlük kullanmasını planlıyoruz. Bazı hastalarımızda ameliyattan sonra düşük numaralar da olsa uzak gözlüğüne ihtiyaç duyabilirler. 
Eğer hastamızın gözüne son zamanlarda kullanılan multifokal ( yakın ve uzağı gösterme özelliğine sahip ) yerleştirilmesi hastamız ameliyattan sonra günlük rutin işlerin hiç gözlük kullanmadan yapabilir hale gelir. Bu multifokal merceklerin özelliği, hem yakın hem de uzağa odaklama yapabilmesidir. 

Katarakt ameliyatı hakkında 

İlk önce tek gözün ameliyatı yapılır. Göz tamamen uyuşturulduktan sonra doğal lens küçük bir kesikten vakumla dışarı çıkarılır daha sonra katlanabilir lens bükülerek göze yerleştirilir. Lens açılır ve capsular bag’ e yerleşir. Kesik olan kısım, göz içi basıncı sayesinde dikişsiz kapanır. 

Eğer gözünüzde astigmat varsa doktorunuz korneada microincision seçimiyle astigmatı azaltabilirler.(LRIs) 

Ameliyattan sonra eve dönüp dinlenebilirsiniz. Herkesin iyileşme süreci farklı olsa da genelde ameliyattan hemen sonra görmede düzelme olur. Hastaların büyük bir çoğunluğu bir iki gün içinde normal aktivitelerine dönerler. 

Ameliyat esnasında… 

Lokal anestezi ya da damlayla göz uyuşturulur. Küçük bir kesikten ultrasonik titreşimli probe sokulur ve kataraktlı lensin yüksek frekanslı ses dalgası kullanılarak kırılması sağlanır. Gözün içinden katarakt parçaları emilerek dışarı çıkarılır. Bütün katarakt parçaları çıkarıldıktan sonra kesi yerinden katlanmış yeni lens göze girer ve arka kapsülde açılır. Operasyon yaklaşık 15-20 dakika sürer. 

Kesi yeri genelde kendini kapatır. Gözün doğal iç basıncı kesi yerini sıkıca tutar bu sayede dikişsiz iyileşmesini sağlar. Fako yönteminin en büyük avantajlarından biri küçük bir kesiden ameliyatın uygulanmasına izin vermesi ve böylelikle astigmatizma gelişimini önleyerek erken dönemde görme rehabilitasyonunun sağlanmasıdır. 

Ameliyatın başarı oranı… 

Katarakt ameliyatları büyük bir güvenle uygulanabilir. Ancak her operasyonda olduğu gibi katarakt operasyonunda da bazı komplikasyonlar görülebilir. Olabilecek komplikasyonlar ise kanama, enfeksiyon, glokom, korneada bulanıklaşma, retina merkezinde şişme, retinada yırtık, vizyon düşüşü ve çok az bir ihtimalle göz kaybı olabilir. 
Katarakt ameliyatı başarıyla uygulandıktan sonra görüşün artmaması gözün başka hastalıklarından kaynaklanabilir. Bu hastalıklardan bir tanesi makula dejenerasyonu (görme merkezindeki bozukluk) ‘dur. Katarakt operasyonu öncesinde, katarakttan dolayı makula yeterince görülemeyebilir ve tanısı önceden konulamayabilir. 

Katarakt ameliyatı öncesinde mevcut olan bazı hastalıklar (glokom ve diyabet gibi) ameliyat sonrasında görmeyi sınırlayabilir. Ameliyat sonrasında ancak belli bir sınır değere kadar görme artabilir. Şunu unutmamak gerekir ki katarakt, başarı oranı çok yüksek bir ameliyattır. Genelde görmede artış olur ve ameliyat öncesi yapamadığınız pek çok şeyi yapabilir hale gelirsiniz. 

İyileşme… 

İYİLEŞME SÜRESİ KISADIR. ESKİ TEKNİKLERLE UYGULANAN GENİŞ KESİ AMELİYAT SONRASI GÖRMENİN DÜZELMESİNİ GECİKTİRİR. FAKO YÖNTEMİ İLE UYGULANAN KÜÇÜK KESİ GÖRME REHABİLİTASYONUNU ÇABUKLAŞTIRIR. 

Operasyondan bir gün sonra kontrolünüz vardır. Kapatılan göz açılır. İlk önce görme biraz bulanık olabilir ya da oldukça net de olabilir. Herkeste farklı iyileşme süreci olabilir. Birkaç hafta sonra görmedeki netlik daha da artmaya başlar, bir ay sonra yeni bir gözlük için ölçüm yapılabilir. Operasyon sonrasındaki 1.gün, 1.hafta, 1.ay kontrolleri yapılır. Bu zaman zarfında göz damlalarıyla hem gözün iyileşmesi hem de enfeksiyona karşı korunması sağlanır. 

Ameliyat gerçekleştikten sonra gözlük ihtiyacı hissetmeniz mümkündür. Çünkü Katarakt ameliyatından sonra, ışık korneadan geçtikten sonra suni lensten geçerek retinaya ulaşır. İyi bir görme için ışığın retinada odaklanması gerekir eğer gözünüz bunu yapamıyorsa gözlüğe ihtiyaç duyabilirsiniz. 

Genç lensler yakına bakarken şekil değiştirirken gözünüze yerleştirilen lens bunu yapamaz. Uzaktaki cisimleri görmede keskinlik olurken yakını görmede gözlüğe ihtiyaç duyabilirsiniz. 

Günümüzün gelişen Lens(IOL) teknolojisiyle birlikte katarakt ameliyatlarında kullanılan Multifocal lensler artık katarakt olamayan kişilere de uzağı ve yakını gözlüksüz net görmeyi sağlıyor. Multifocal lensler, hastanın yaşı, uzak ve yakın gözlük dereceleri, mesleği ve özel tetkiklerle belirlenen göz yapısı gibi kriterlerin değerlendirilmesi sonucu uygun bulunan kişilere uygulanıyor. 

Dünya Göz Hastanesi, Multifocal lens tedavilerinin kimlere uygulandığı ve nasıl yapıldığı hakkında kamuoyunun bilgilendirildiği bir seminer düzenledi. Ulusal kanallardan da canlı yayınlanan seminer sırasında, iki hasta canlı yayınlanan ameliyatla tedavi edildiler. Multifkal Lenslerle ilgili olarak merak edilen tüm sorular Dünya Göz Hastanesi’nin katarakt ve refraktif cerrahi departman başkanları, değerli hocalarımız tarafından yanıtlandı. 

Seminere katılan isimler şöyle; Dünya Göz Hastanesi Medikal Direktörü Prof. Dr. Hayati Tolun, Katarakt Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Kazım Devranoğlu, Refraktif Cerrahi Bölüm Başkanı Efekan Coşkunseven ve Girit Üniversitesi Rektörü, Prof. Dr. Ioannis Pallikaris (Scientific Director). Canlı cerrahi ise Dünya Göz Hastanesi doktorlarından Op. Dr. Baha Toygar tarafından gerçekleştirildi. Seminer ve canlı cerrahi TV kanallarında canlı olarak yayınlanarak tüm Türkiye tarafından izlendi.