---

GÖZ NUMARASI GENDEN (RADİKAL ÖNCE SAĞLIK)

Gözlerinizin sağlığı,ileride miyop mu, astigmat mı çıkacağı daha anne karnındayken belli oluyor.20’li, 30’lu yaşlarınızdaki gözlük numaranız bile gen kodlarınızda saklı…

Gözünüzdeki rahatsızlıkları genetik belirliyor. Gözlük numaranızın 20 veya 30 yaşınızda ne olacağı genetik kodlarda yazılı. Sıklıkla görülen kırma kusurlarında genetiğin yanı sıra büyük gözlü olmakta risk oluşturuyor. Göz hastalıklarından en çok görülenlerin kırma kusurları, yani bildiğimiz adıyla miyop-hipermetrop-astigmat olduğunu belirten Dünya Göz Hastanesi Refraktif Cerrahi Bölümünden Opr. Dr. Efekan Coşkunseven, kırılma kusurları” genetiktir. Kişilerin yaptığı hatalar rahatsızlığa yol açmaz diyor.

Gözde kırma kusuru ne demek?

Hastanın uzak veya yakını göremediği gözlük takmasını gerektirdiği, miyop, hipermetrop, astigmat rahatsızlıklarına kırma kusurları diyoruz.

Kırma kusurlarının sıklığı nedir?

Normalde hepimizin bir miktar kırma kusuru var. Ama 0,50’ye kadar olanları fizyolojik kabul ediyoruz. Gözde -0,25-0,50 ‘nin üstündeki numaralar, gözlük ihtiyacı yaratıyor. Bu durumda müdahale ediyoruz.

Kırma kusurlarının görülme sıklığı ülkeden ülkeye, şehirden şehre bile değişebiliyor. Japonya ve Çin’de miyopi çok daha sık. Kültür ve okuma düzeyi yüksek olan toplumlarda miyopi daha fazla görülüyor.

Miyopi tam olarak nedir?

Gözümüzü bir fotoğraf makinesi gibi düşünürsek, makinede filmin üzerine görüntü net düştüğünde görebiliyoruz. Fotoğraf makinesindeki filmin karşılığı, gözdeki sarı noktadır. Eğer görüntü gözdeki sarı noktanın önüne düşüyorsa buna miyopi, arkasına düşüyorsa hipermetropi diyoruz. Miyoplarda öne düşen görüntüyü sarı noktanın üzerine düşürebilmek için kalın kenarlı mercek, hipermetroplarda arkaya düşen görüntüyü öne almak için ise ince kenarlı mercek kullanıyoruz. Halk arasında uzağı görememek olarak biliniyor miyopi. Ama çok yüksek miyoplar yakını da göremez.

Miyopi en fazla kaç derece olabilir?

30 derece bile olabilir. Miyopide görüntünün sarı noktanın önüne düşmesi gözün normalden büyük oluşuna da bağlıdır. Büyük olduğunda ışık sarı noktanın önüne düşer. Buna ‘gözün uzunluğuna bağlı miyopi diyoruz. Korneanın çok diktir ve kırıcılığı fazla olunca da miyopi oluşur. Bu, genelde genetiktir. Anne babası miyop olanlar da miyop olur.

Miyopi doğuştan olabilir mi?

Doğuştan olabilir.Gözün doğduğumuz andan itibaren bir büyüme hızı var. Doğuşta göz ilk önce çok yüksek derecede hipermetrop olur. Sonra büyüdükçe numaralar değişiyor. 18 yaşından önce lazer yapmıyoruz, çünkü bu yaşa kadar gözde büyüme sürüyor.

Miyopinin belirtileri neler?

Miyop olan bir insan her şeyden önce uzağı göremez. Arkadaşınızla bir tabelaya baktığınızda o görür, siz göremezsiniz. 50 cm’den sonrası uzak olarak değerlendiriliyor. Ama biz hastalara bakarken 5 metre ve sonrasını görememeyi kriter alıyoruz. Sıkça karşılaşılan bir problem de hastanın tek gözünün sorunlu oluşudur. İki gözüyle baktığı için insanlar sorunu fark etmez. Bir çok hasta göz tembelliğini doktora gittiğinde öğrenir. Miyopi en fazla görülen kırma kusurudur.

Miyopi yapan davranışlar var mı?

Eskiden beri varolan,çok okuyunca gözün bozulacağına dair inanışlar doğru değil. Miyopi genetik bir hastalıktır. Gözün ya boyu uzundur ya da kornea da bir sorun vardır. Aslında bugün hangi yaşta olursanız olun doğduğunuz anda gözlük numaranız genlerinize kodlanmış oluyor.

Gözde numara artışını belirleyen ne?

Genetik veya gözün boyutu belirliyor.30 yaşında gözlük numaranızın ne olacağı genlerinizde kayıtlı.Davranışlarınızın etkisi yok.

18 yaşından sonra kırma kusurlarının mutlaka tedavi edilmesi mi gerekiyor? Aslında gerekmiyor. Bu ameliyat kozmetiktir. Lazer ameliyatları o kadar başarılı yapılıyor ki artık hem hasta hem de doktor güvenle karar verebiliyor.18 yaşın üstünde miyop olup gözlük ihtiyacı olan bir çok kişiye ameliyatı önerebiliyoruz. 18 yaşını doldurmak yetmiyor ameliyat için.Son bir yıl içinde gözlük numarası 0,50’den fazla artmamış olacak. Gözlük numarası değişmemiş olmalı.

Söz gelimi 20 yaşında bir hasta geliyor ve bir sene önceki numarasıyla bu seneki arasında 1 numara fark varsa ameliyat edilemiyor.

Hastanın şeker, tiroit, romatizma cilt gibi bir hastalığı olmamalı. Göz muayenesinde, katarakt, glokom, sarı nokta hastalığı yoksa ameliyata karar verilmeli. Hastanın kornea tabakasının şekli kalınlığı, boyutları, numarasının da uygun olması gerekiyor. Göz kuruluğunun da olmaması gerekiyor. En son aşamada hasta ile konuşuluyor. Ameliyattan alacağınız sonuç hastaya anlatılır.

Risk varsa söylenir. Hastanın beklentileriyle ameliyat sonrası uyuşmayabilir.

Ayda 3000 lazer ameliyatı

Nasıl bir uyuşmama söz konusu En büyük hata, hastaların lazerin mucize olduğunu düşünmeleri. Böyle olunca hayal kırıklığına uğrayabiliyorlar. Evet, gerçekten lazer biraz mucize bir yöntem ve yılda 1,5 milyon kişi tercih ediyor dünyada. En çok yapılan ameliyat ve en güvenilir olanı. Ama buna rağmen bazı sınırlar var. Bize başvuran 4- bin hastanın yaklaşık yarısı uygun olmadıkları için eleniyor. Ayda 3000 kişiyi lazerle ameliyat ediyoruz. Refraktif deyince sadece lazer anlaşılmamalı.

Örneğin hastanın gözü 10 numara miyop ama kornea kalınlığı lazere uygun değil. BU hastalara mercek ameliyatı öneriyoruz. 4-5 dakikalık bir müdahale bu. Ameliyat sonunda gözlüklerini sıfıra yakın bir duruma getirebiliyoruz. Lazerde numara sınırı 10-12 numara iken mercek ameliyatında böyle bir sınır yok. Hastanın korneası ince bile olsa 25-30 numaralara kadar yardımcı olabiliyoruz.

Bizim tek istediğimiz mercek ameliyatında gözün içindeki odacığın yeterli olması. Merceği koyacağımız yerin genişliği yeterliyse ameliyata uygun oluyor. 3 bin kişiye lazer uyguluyorsak 1500-2bin lazer dışı yöntemler uyguluyoruz.

Her gözün ameliyatı farklı

Kırma kusurlarında mercek ve lazer dışında hangi yöntemler uygulanıyor? İki tip mercek ameliyatı daha var. Biri, ikinci mercek ameliyatı;yani gözün içinden hiçbir şey almadan mercek koyuyoruz. İkincisi, gözün içindeki merceği değiştirme ameliyatı var.

İlk önce birincisine uygun mu diye bakıyoruz.

Eğer gözün içindeki odacık ikinci merceği koymaya uygun değilse, merceği değiştirme ameliyatı yapıyoruz. Diyelim ki hasta 60 yaşında ve 6 numara hipermetrop.20-25 yaşındaki hastadan daha farklı davranıyoruz. Çünkü yaşı ilerlemiş hastalarda katarakt gelişme ihtimali var.

Merceği değiştirmeyi öneriyoruz. Böylece hem numarayı sıfırlıyoruz hem de katarakt gelişmesini önlüyoruz. Hastalar genelde bunu kabul ediyor. Böylece hiç lazere gerek duymadan bir işlemden iki sonuç alıyor hastalar. Lazer ameliyatında yaş sınırı yok. 70 yaşındakine de yapılabilir. Ama yaşı ilerlemiş hastalarda hem göz kuruluğu sorunu var hemde katarakt yaklaşmıştır. Bu gün lazer ameliyatı yapıp 5 yıl sonra katarakt ameliyatı yapmanın bir anlamı yok. İkisinin bir arada yapıldığı ameliyatlar çok daha tercih ediliyor.

İntralase kimlere uygulanıyor?

Lazer, kullandığımız cihazın adı.Kullandığımız yönteme ise Lasik diyoruz. Lasik çok basitçe, gözün saydam tabakasından bir zar kaldırıp, lazer yapılması ve zarın tekrar yerine konması.

Şimdiye kadar bu zar kaldırma işlemi bıçaklı yöntemlerle yapılıyordu. Artık onun yerine lazerle kesi yapıyoruz. Bıçaklı yöntem mükemmele yakın olsa da sorunlar çıkabiliyor. Tabaka istediğimiz kadar ince veya kalın kesilemeyebilir, yırtılmalar oluşabilir. İntralase’de bunların görülme oranı nerde ise sıfıra yakın. Güvenilirlik nedeniyle tercih ediyoruz. Her göz için tek kullanımlık malzeme kullanılıyor. Bu yöntemi miyop, hipermetrop, astigmat olan hastalarda kullanabiliyoruz.

Ameliyattan sonra hasta hemen normal hayatına dönebiliyor mu?

Ameliyattan sonra göze bandaj takılmıyor. Hasta 3-4 saat evde dinleniyor. Ardından normal hayatına dönebiliyor. Hastanın ameliyat olduğu günü biraz dinlenerek geçirmesini öneriyoruz. Birinci gün bütün hastalarımız otomobilleriyle buraya geliyorlar.

Ameliyattan sonra kaçınılması gereken davranışlar nelerdir.

Yüzme havuzuna bir aydan önce girilmemesi gerekiyor. Çünkü suda hem klor olması risk, hem de enfeksiyon kapabilir. Denizde de aynı risk olabilir. Üç hafta bir ay girilmemesi gerekiyor. Asıl önemli olan ilk gün. 24 saat sonra duş alabilir, ama makyaj için 3-4 gün beklemesini öneriyoruz. Bir aydan sonra göze renkli kontak lens takabiliriz.